قاعده درء و تطبیق آن با تفسیر شك به نفع متهم در حقوق موضوعه ( قسمت اول )
فیروز محمودی*
مقدمه تحقق عدالت كیفری بیش از آنكه مرهون حقوق كیفری ماهوی؛ یعنی جرم انگاری و اعمال عقوبت، باشد، وامدار و وابستة حقوق كیفری شكلی؛ یعنی آیین رسیدگی و دادرسی عادلانه و متضمن صیانت از حقوق انسان و...
قاعده درء و تطبیق آن با تفسیر شك به نفع متهم در حقوق موضوعه ( قسمت دوم )
حال كه ملاك عروض شبهه و مخاطب قاعده معین شد، دلالت قاعده تحلیل میشود.
5. دلالت قاعـده :
مقصود از شبهات در حدیث چیست؟ آیا مقصود جهل است؟ نسبت آن با شك و ظن چیست؟دیگر اینكه آیا مختص شبهات موضوعیه است...
قاعده لا ضرر
مهناز عباسپور
مقدمه :
یكی از مشهورترین قواعد فقهی كه در بیشتر ابواب فقه مانند عبادات، معاملات و غیره به آن استناد میشود، قاعده "لاضرر" است كه مستند بسیاری از مسائل فقهی میباشد. اهمیت قاعده مذكور به حدی است كه بسیاری از فقها از گذشته دور و نزدیك در تألیفات و...
قاعده اضطرار ( قسمت اول )
از جمله قواعدى كه در استنباط واجتهاد احكام فقهى نقشبه سزایى دارد، قاعده «كل حرام مضطر الیه، فهو حلال» مىباشد. این قاعده كه با نام قاعده اضطرار شهرت یافته، از قواعد كاربردى واساسى فقه، به شمار مىآید وتاثیر وكارایى آن در جاى جاى فقه، به چشم مىخورد...
قاعده اضطرار ( قسمت دوم )
3 - عقل : یكى از ادله ومنابع اجتهاد، عقل سلیم است. وبى گمان عقل حكم مىكند بر این كه، ارتكاب حرام به منظور حفظ مصلحت بزرگتر، جایز بلكه لازم است. وحفظ جان هم از مصالح بزرگى است كه ارتكاب بسیارى از محرمات در مقایسه با ارزش جان كوچك مىنماید. بنابر...
قاعده ولایت حاكم بر ممتنع ( قسمت اول )
محسن اسماعیلی
بررسی واژگانی
الف) واژه (حاكم): عموم واژه شناسان, (حكم) را به معنای منع گرفته و حاكم را نیز بر همان اساس معنا می كنند. به عنوان نمونه راغب اصفهانی در كتاب مفردات خویش می نویسد:
(اصل واژه حكم از منع است برای اصلاح و لذا به...
قاعده ولایت حاكم بر ممتنع ( قسمت دوم )
موارد تطبیق قاعده
همان گونه كه پیش از این نیز گفته شد فقهای بزرگ, از گذشته های دور, قاعده مورد بحث را در ابواب مختلف فقه جاری ساخته و بر موارد فراوانی تطبیق نموده اند. گرچه این تطبیق افزون بر ابواب معاملات در بخش عبادات نیز یافت می شود...
قاعده ید ( قسمت اول )
محمد رحمانی
پیشگفتار
درادامۀ تحقیق در قواعد فقهی، نوبت قواعدی است كه در بارۀ ضمان قهری (لزوم جبران خسارت) بحث میكند. در شماره پیش، قاعدۀ اتلاف مورد رسیدگی قرار گرفت. دراین جا قاعدۀ ید كه از مسوءولیت مدنی (ضمان قهری) بحث میكند مورد نقد و بررسی قرار خواهد...
بررسی مبانی فقهی قاعده نفی عسر و حرج ( قسمت اول )
نویسنده:محمدعلی قاسمی
چکیده
قواعد فقهی، گزاره هایی هستند که در بابهای مختلف فقه کاربرد فراوان و در استنباط نهایی احکام تأثیر بسزایی دارند. قاعده نفی حرج، از جمله این قواعد است که با استناد به آن، هرگاه امتثال حکمی برای مکلف، سخت...
قاعده ید ( قسمت دوم )
5. روایات لاضرر
دسته ای از روایات دلالت دارند كه حكم ضرر زننده در اسلام جعل نشده و حكم شارع برعدم ضمان موجب ضرر صاحب آن خواهد بود. بنا بر این با حدیث لاضرر حكم برعدم ضمان برداشته میشود. این دسته از روایات فراوانند.مهمترین و مشهور ترین آنها حدیث لاضرر...
بررسی مبانی فقهی قاعده نفی عسر و حرج ( قسمت دوم )
3 ـ 2 روایات
روایات متعددی از ائمه معصومین (علیهم السلام) نقل شده که مبنای قاعده نفی عسر و حرج قرار گرفته است. این روایات را می توان به دو دسته تقسیم نمود: در دسته نخست، نفی حرج، به عنوان حکمت حکم ذکر شده و در دسته دوم، علت...
قاعده نفی عسر و حرج
حسن خدابخشی دانشجوی ارشد فقه و حقوق
عسر در لغت به معنای دشوار گردیدن و حرج در لغت به معنای تنگی و تنگ شدن است. در احکام اسلام، به موجب قاعده نفی عسر و حرج در مواردی نفی احکام اولیه می*شود. بنابراین اگر کسی نتواند نماز را در حالت ایستاده بخواند، می*تواند...
قاعدۀ انحلال ( قسمت اول )
توسط مژگان خواستار
چکیده
این تحقیق یک بررسی اجمالی پیرامون یکی از مشهورترین و کاربردی*ترین قواعد جاری در ابواب معاملات (فقه و حقوق) است که مورد اعتماد و تصدیق تمامی فقهاء، اعم از امامیه و اهل تسنن (در کلیه*ی مذاهب آن) می*باشد. با جاری ساختن این قاعده...
قاعدۀ انحلال ( قسمت دوم )
فصل سوم: اشکالات وارده بر قاعده انحلال
اشکال اول:
مهم*ترین اشکال بر قاعدهٔ انحلال، تعارض و منافاه معنای این قاعده است با قاعدهٔ «العقود تابعه للقصود». به این معنا که قصد مقابله مجموع با مجموع که قصد بایع ومشتری است با قصد مقابله جزء با جزء که زبان...
رابطه غرور و تقصیر
نویسنده: قاسم زاده، سید مرتضی (عضو هیات علمی دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری)
از دیرباز، تقصیر به عنوان یکی از پایه های مهم نظری مسوولیت مدنی مورد توجه حقوقدانان و استادان حقوق در نظامهای مختلف حقوقی قرار گرفته است.اختلاف در تعریف و ماهیت آن فراوان و...
نویسنده: رحیم نوبهار
چكيده
اين مقاله به روش مطالعه تحليلى به بررسى اهداف مجازاتهاى اسلامى در سه جرم جنسى مستوجب حد (زنا، لواط و مساحقه) پرداخته است. با كنكاش در مواردى همچون مبناى جرم انگارى، نظام حاكم بر ادله اثبات و بررسى عوامل سقوط مجازات در اين جرايم روشن مىشود كه آموزههاى اسلامى به رغم...