آیت الله موسوی بجنوردی
مبحث دوم - مطلق و مقید
مقدمه
مطابق تعریف علماء اصول ، مطلق عبارت از معنائی شایع است . در جنس خود . شیوع مذكور بمعنی شمول برای هر چیزی است كه مطلق صلاحیت اشتمال و انطباق بر آن را دارد . چه این شیوع و شمول استغراقی باشد و یا بدلی و یا مجموعی ( نظیر شیوع و شمولی كه در...
سید جعفر بوشهری
اجتماع دو دلیل متعارض و عدم امکان عمل بهر دو بیکی از دو شکل زیر تواند بود: 1-تعادل.و ان دو دلیلی هستند که هیچیک را بر دیگری مزیتی نیست: 2-تراجیح.و آن در صورتیست که یکی از دودلایل نسبت بدیگری واجد مزایائیست.
آنچه بیانش در مقدمه این بحث ضروریست اینکه«ان الجمع بین الدلیلین مهما...
سید جعفر بوشهری
اجمال مخصص
الفاظ و عبارات مقنن اگر چه بر معانی عرفیه خود حمل میگردند ولی پاره الفاظ با توجه بهمین حکومت عرفی باز هم دارای معنی روشنی نیست اعم از اینکه کلام واجد معانی متعدد باشد و در نتیجه نتوان یکی از آن معانی را بطور منجز انتخاب کرد و یا اصولا لفظ فاقد معنی قابل حمل در...
سید جعفر بوشهری
اجمال مخصص
پیش از ورود ببحث-این ضروریست که از اساتید دانشمند و همچنین همکاران ارجمندیکه نگارنده را مشمول عواطف خویش قرار داده بانحاء...
سید جعفر بوشهری
منطوق چیست؟مفهوم کدامست؟
موجودات جهان اعم از اینکه مجرد باشند یا ماده کلی باشند یا جزئی دارای دو وجود متمایز و جدا از یکدیگرند که یکی وجود خارجی است و دیگری وجود ذهنی.
وجود خارجی هر شیئی مرکب است از ماده و صورت-ماده مجموع همان ذاتی است که شیئی از آنها ترکیب یافته و صورت...
سید جعفر بوشهری
2-مفهوم صفت
هر گاه موضوع قضیه با لحاظ صفتی خاص بحکمی محکوم شده باشد پس چون با انتفاء صفت مذکور حکم نیز منتفی میگردد گوئیم قضیه واجد مفهوم صفت است.
مثال اول از فردوسی:
الا ای...
سید علیمحمد مدرس اصفهانی
برای عام تعریفاتی شده است:بعضی گویند لفظ عام لفظی است که دلالت بر دو شیئی یا بیشتر مینماید.بعضی گویند لفظی که شامل اشیائی شود لفظ عام است. بعضی گویند عام عبارت از لفظی است که مستغرق در جمیع ما یصلح له باشد و بعضی گویند عام لفظی است که مستغرق در تمام اجزاء باشد.
ولی...
سید علمحمد مدرس
اجتماع امر و نهی در عبادات و معاملات و تعهدات و در امور حقوقی و جزائی هست اختلافی که بین علماء متقدمین و متأخرین هست در این است که آیا ممکن است شارع در موضوع واحد در آن واحد هم امر نماید و هم نهی؟هم بفرماید صل و هم بفرماید لاتصل هم افعل و هم لا تفعل؟برای توضیح مطلب چند...
سید جعفر بوشهری
در پیرامون فن اصول طی اعصار و قرون متمادی تاکنون کتابهای فراوانی نوشته شده است و تا آنجا که هر کس داعیه اجتهاد داشته لااقل بر یکی از قواعد این فن رسالهء تالیف و یا اینکه بر آراء و عقاید دیگران شرحی از خود بیادگار گذاشته است.این بسط تحقیق در موضوعی که ذاتا فاقد چنین گنجایشی...
مبحث اول
تعریف استصحاب
استصحاب در لغت عبارت است از گرفتن چیزی برای خود مصاحبه دو نفر با هم بهمین معنی است-و در لسان فقهاء برای استصحاب تعریفاتی شده بعضی گویند استصحاب حکم بوجود امری است که در گذشته بود و معلومالوجود بوده و بقاء آن مشکوک گردیده بعضی گویند استصحاب حکم باستمرار امری است که...
نویسنده : ره پیک، حسن - عضو هیئت علمی دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری
مقدمه
علم اصول فقه یکی از پر ارزشترین علوم اسلامی است که در مسیر استنباط احکام و تحصیل فروعات فقهی نقش اساسی و مهمی را ایفا میکند.اگر چه فقها و اصولیین در تعریف و تدوین علم اصول به استنباط احکام شرعیه (1) توجه داشتهاند...
استدلال سومی که در مورد صحت تمسک به عام در شبهه مصداقیه بیان شده است استناد به قاعده مقتضی و مانع میباشد.تقریب این استدلال آن است که عنوان عام مقتضی حجیت و ثبوت حکم بر تمام افرادی است که در آنها ظهور دارد و عنوان خاص، مانع چنین اقتضایی میباشد و در مورد فرد مشکوک چون شک در وجود مانع است...
1ـ دکترامامی برای تعریف عقد چنین بیان نموده است که «هر کس می*تواند.....»
از نظر اصول تعریف مذکور عام است که با قید کلمه «هر کس می*تواند» یعنی این تعریف مشمول تمام افرادی می*شود که می*توانند در حدود قانون خود را در مقابل دیگری متعهد سازند.
2ـ جرم کیفری نیز به صورت عام بیان شده است و همة...
فصل سوم
طبعت و دامنه اجرای استصحاب
ماهیت حقوقی استصحاب از گفتگوهای پیشین چنین برآمد که اعتماد بر وضع سابق گاه بدلیل و خود ظن بر استمرار آنست . ولی ، این ظن که از راه غلبه ایجاد می شود ، در همه حالت های استصحاب بدست نمی آید و تکیه بر حالت گذشته تنها برای رفع سرگردانی است، راهی است که بمنظور...
نوشته : دکتر ناصر کاتوزیان
مقدمه :
به تجربه ثابت شده است که هیچ قانونگذاری نمی تواند تمام روابط پیچیده و گونه گونه اجتماعی را پیش بینی کند و برای همه آنها حکمی روشن و قاطع بیاورد . انسان ماشین زنده نیست ، عواطف و بازتاب های این موجود اندیشمند و مبتکر چندان متنوع و تغییر پذیر است که نمی تواند...
السید محمد الموسوی البجنوردی (1)
خلاصة المقال: تعرض صاحب المقال الى حكم العقل باعتباره احد الادلة الاربعة و استعرض الاقوال و من ثم الملازمة بین حكم العقل و حكم الشرع و تقسیم حكم العقل الى العقل النظری و العملی و الآراء الواردة من الفلاسفة فى هذا المضمار و هكذا تعرض لمعانى الحسن و القبح و ما...
نویسنده: دكتر علی*رضا فیض
برای تحقیق در علوم، روش تحقیق مشخصی وجود دارد كه براساس اصول و قوانین موضوعه*ی آن می*توان پیرامون مسائل علمی پژوهش كنیم، مثلا، منطق روش و مدخلی است برای ورود به مسائل فلسفه، و علم اصول نسبت به فقه چون منطق نسبت به سایر علوم فلسفی است. و از این رو علم اصول را منطق...