هرچه می گذرد، وکالت بیشتر رنگ و بوی تجاری می گیرد. منظور از این جمله این نیست که وکالت از مسیر اصلی خود که احقاق حق و دفاع از مظلوم است دور می شود، بلکه بدین معناست که شرکت ها بیش از پیش به اهمیت تیم حقوقی و رسیدگی دقیق به مسائل حقوقی در تجارت شان پی می برند و همین موضوع باعث هر چه تخصصی تر و پیچیده تر شدن موضوعات حقوقی ایجاد یا مطرح شده در این تجارت ها و شرکت ها می شود. بحث های تخصصی، مسائل مالی و اعتباری، اختلافات جدید و ادغام علوم در این اختلافات باعث شده تا وکلای این شرکت ها، بیش از پیش نیاز به ارتقا سطح دانش خود در زمینه فعالیت این شرکت ها پیدا کنند. یکی از مهم ترین موضوعات در شرکت ها و تجارت های امروزی، بحث های مالی و اعتباری و در کل موضوعات مربوط به کسب و کار است.
بهره مندی از دانش کسب و کار برای وکلا، یکی از مهارت های الزامی در عرصه فعالیت حقوقی ست. در نظرسنجی اخیری که Lexis Nexis از ۳۰۰ موسسه حقوقی در آمریکا انجام داد، مهارت های کلیدی ای که موسسات حقوقی در جذب وکلا مدنظر دارند مورد بررسی قرار گرفت. در بخش مالی، گزینه ای که بیشترین رای را از بین ۱۵ گزینه موجود بدست آورد «آشنایی با اصول کسب و کار و مفاهیم مالی» بود. آشنایی با دانش کسب و کار، ویژگی کلیدی برای وکلا در هر زمینهٔ فعالیتی و حتی در عرصه پیچیده کسب و کار مرتبط با وکالت است.
در قسمت های مختلف لینک نظرسنجی در سایت لکسیزنکسیز درج شده و در بخش پیوست ها نیز فایل انگلیسی این نظرسنجی (نام فایل: 20150325064926_large.pdf) برای دسترسی راحت قرار داده شده است. اما ذیلا به بررسی این نظر سنجی و بحث و گفتگو پیرامون این موضوع می پردازیم.
۸۶٪ از نتایج حاکی از این بود که «مهارت در پژوهش حقوقی» بیشترین اهمیت را برای همکاران جوان دارد. در واقع بر این باور بودند که هرچند این فارغ التحصیلان از دانش خوبی در زمینه پژوهش حقوقی برخوردارد هستند (چرا که این مهارت ها در واقع در درون درس های ارائه شده در دانشکده ها هست) اما هنوز مهارت های پیشرفته را در این زمینه دارا نیستند.
نگارش حقوقی دیگر مهارت بسیار مهمی ست که به آن اشاره شده است. ۶۶٪ شرکت کنندگان در نظرسنجی معتقد بودند که نگارش حقوقی یکی از مهم ترین مهارت هایی ست که فارغ التحصیلان از آن برخوردار نیستند.
۹۵٪ شرکت کنندگانی گه در زمینه های مالی تمرکز داشتند معتقد بودند که دانش عملی و مهارت در زمینه های مالی مهم ترین موضوعی ست که فارغ التحصیلان از آن برخوردار نیستند. مهارت هایی همچون قراردادی نویسی، آشنا به شروطی قراردادی، فنون مذاکره و درک اسناد مالی و تجاری از جمله مواردی ست که در این زمینه مورد نیاز است.
بعنوان راهکار، شرکت کنندگان معتقد بودند که شرکت در دوره های آموزشی تخصصی در زمینه های یاد شده و دریافت گواهی معتبر می تواند تاثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد. ارائه دروسی با تمرکز بیشتر روی مسائل مالی و کسب وکار، پژوهش حقوقی پیشرفته، و شبیه سازی های از شروع تا پایان پرونده های حقوقی را نیز بعنوان ابزاری برای حل این مشکل پیشنهاد کردند.
در دانشکده های حقوق آمریکا، درسی که برای پوشش و تقویت این مهارت ارائه می شود «Business and Financial Concepts» و یا اسامی مشابه آن است. در توضیح این درس اصولا گفته می شود:
این درس معمولا در قالب یک درس یک واحدی ارائه می شود و محتوای تدریس شده در آن خیلی باز و جزئی نبوده و همانطور که در توضیح این درس هم گفته شده کلیاتی از یک سری موضوعات همچون مسائل مالیاتی، شرکت ها، انواع سرمایه گذار، بیمه، بانک، اسناد مالی، ابزارهای مالی تصمیم گیری، مشکلات کسب و کارها و راه حل های آنها و ... با دید حقوقی تدریس می شود.
معمولا برای این واحد درسی، کتاب «Business Fundamentals: Essential Concepts All Lawyers Need to Know» نوشته «Dwight Drake» برای مطالعه پیشنهاد می شود.
این واحد درسی کمی فضای مالی و تجاری را وارد حقوق می کند. بعبارت دیگر، دانشجوی حقوق درگیر یکسری مسائل مالی و اعتباری و کار با اعداد و ارقام می شود. شاید بهمین خاطر هست که این درس تنها یک واحد طراحی شده و کتاب معرفی شده هم حجم خیلی کمی نسبت به کتب حقوقی دیگر دارد (این کتاب ۱۷۶ صفحه هست). اما این موضوع نه تنها از اهمیت این واحد درسی کم نمی کند، بلکه پیشنهاد می شود دانشجویان حقوق یا وکلایی که قصد پیشرفت و قدم برداشتن در سطحی بالاتر را دارد قدم پیش گذاشته و شروع به ارتقا دانش خود در این زمینه بصورت خود خوان کنند. طی صحبتی که با استاد «Tom Sharbaugh» و «Marie Reilly» برای معرفی کتب دیگر جهت ارتقا دانش در زمینه کسب و کار و مفاهیم مالی و اعتباری، برای دانشجوی حقوق یا وکیل، انجام دادم، پیشنهاد کردند که ازمقالات و کتبی که توسط Harvard Business Publishing منتشر شده برای شروع استفاده کنیم. خوشبختانه در این زمینه منابع زیادی در اینترنت موجود هست که با چند جستجو می توان به موارد زیادی رسید.
امیدوارم با ارتقا دانش تان در این زمینه، شاهد پیشرفت محسوس در فعالیت های حقوقی تان باشید.
دیدگاه شما در این زمینه چیست؟ آیا منابع دیگری را در این زمینه می شناسید؟ آیا در این زمینه مطالعه و تجربه داشته اید؟ اگر بله، چقدر در حرفه حقوقی تان تاثیر گذاشته است؟ دانش خود را در بخش ارزیابی یا دیدگاه های این وبلاگ نوشته به اشتراک بگذارید تا همه از اطلاعات بهتری برخوردار شویم.
اما آیا همین یک واحد درسی برای موضوعی به این مهمی کافیست؟ در سیستم آموزشی بسیار قوی و حرفه ای مثل دانشکده های حقوق آمریکا این نیاز حس شده و یک واحد درسی برای این موضوع در نظر گرفته شده. دانشکده های حقوق ایران چه باید بکنند؟ بعنوان شخصی که در رشته حقوق، دو مقطع تحصیلی در ایران (هم در دانشگاه آزاد تهران شمال، و هم در دانشگاه سراسری، تهران) و یک مقطع در رشته حقوق در آمریکا تحصیل کرده ام چند ویژگی کلاس های دانشکده حقوق در آمریکا را که هرروز و بلااستثنا شاهدش بودم و در دوران تحصیلی در ایران حتی یک روز در یک کلاس هم شاهدش نبودم را لیست میکنم و سپس به ادامه موضوع می پردازم:
پیروز باشید
حامد عظیمی
بهره مندی از دانش کسب و کار برای وکلا، یکی از مهارت های الزامی در عرصه فعالیت حقوقی ست. در نظرسنجی اخیری که Lexis Nexis از ۳۰۰ موسسه حقوقی در آمریکا انجام داد، مهارت های کلیدی ای که موسسات حقوقی در جذب وکلا مدنظر دارند مورد بررسی قرار گرفت. در بخش مالی، گزینه ای که بیشترین رای را از بین ۱۵ گزینه موجود بدست آورد «آشنایی با اصول کسب و کار و مفاهیم مالی» بود. آشنایی با دانش کسب و کار، ویژگی کلیدی برای وکلا در هر زمینهٔ فعالیتی و حتی در عرصه پیچیده کسب و کار مرتبط با وکالت است.
در قسمت های مختلف لینک نظرسنجی در سایت لکسیزنکسیز درج شده و در بخش پیوست ها نیز فایل انگلیسی این نظرسنجی (نام فایل: 20150325064926_large.pdf) برای دسترسی راحت قرار داده شده است. اما ذیلا به بررسی این نظر سنجی و بحث و گفتگو پیرامون این موضوع می پردازیم.
نگاهی به نظرسنجی اخیر Lexis Nexis از موسسات حقوقی در مورد مهارت کلیدی الزامی وکلا
این مطلب صرف ترجمه آن نظرسنجی نیست. در واقع در این نوشته بنوعی بومی سازی از نتیجه نظرسنجی انجام گرفته است.
طی نظرسنجی به عمل آمده از بین ۳۰۰ وکیل سرپرست و موسسه حقوقی، ۹۵٪ وکلای سرپرست و موسسات حقوقی بر این باور هستند که فارغ التحصیلان دانشکده های حقوق از مهارت های کلیدی این صنعت برخوردار نیستند. بعبارت دیگر، هرچند که تازه فارغ اتحصیل شدگان از دانش کلی خوبی در زمینه های مختلف حقوقی برخوردارند، اما هنوز مهارت های کلیدی ای همچون مهارت تحقیق پیشرفته و دیگر مهارت های عملی که موسسات حقوقی از تازه واردان به گروه شان انتظار دارند تا به تبع آن بتوانند کار موکلین را بهتر جلو ببرند برخوردار نیستند.این مطلب صرف ترجمه آن نظرسنجی نیست. در واقع در این نوشته بنوعی بومی سازی از نتیجه نظرسنجی انجام گرفته است.
۸۶٪ از نتایج حاکی از این بود که «مهارت در پژوهش حقوقی» بیشترین اهمیت را برای همکاران جوان دارد. در واقع بر این باور بودند که هرچند این فارغ التحصیلان از دانش خوبی در زمینه پژوهش حقوقی برخوردارد هستند (چرا که این مهارت ها در واقع در درون درس های ارائه شده در دانشکده ها هست) اما هنوز مهارت های پیشرفته را در این زمینه دارا نیستند.
نگارش حقوقی دیگر مهارت بسیار مهمی ست که به آن اشاره شده است. ۶۶٪ شرکت کنندگان در نظرسنجی معتقد بودند که نگارش حقوقی یکی از مهم ترین مهارت هایی ست که فارغ التحصیلان از آن برخوردار نیستند.
۹۵٪ شرکت کنندگانی گه در زمینه های مالی تمرکز داشتند معتقد بودند که دانش عملی و مهارت در زمینه های مالی مهم ترین موضوعی ست که فارغ التحصیلان از آن برخوردار نیستند. مهارت هایی همچون قراردادی نویسی، آشنا به شروطی قراردادی، فنون مذاکره و درک اسناد مالی و تجاری از جمله مواردی ست که در این زمینه مورد نیاز است.
بعنوان راهکار، شرکت کنندگان معتقد بودند که شرکت در دوره های آموزشی تخصصی در زمینه های یاد شده و دریافت گواهی معتبر می تواند تاثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد. ارائه دروسی با تمرکز بیشتر روی مسائل مالی و کسب وکار، پژوهش حقوقی پیشرفته، و شبیه سازی های از شروع تا پایان پرونده های حقوقی را نیز بعنوان ابزاری برای حل این مشکل پیشنهاد کردند.
در دانشکده های حقوق آمریکا، درسی که برای پوشش و تقویت این مهارت ارائه می شود «Business and Financial Concepts» و یا اسامی مشابه آن است. در توضیح این درس اصولا گفته می شود:
این درس معمولا در قالب یک درس یک واحدی ارائه می شود و محتوای تدریس شده در آن خیلی باز و جزئی نبوده و همانطور که در توضیح این درس هم گفته شده کلیاتی از یک سری موضوعات همچون مسائل مالیاتی، شرکت ها، انواع سرمایه گذار، بیمه، بانک، اسناد مالی، ابزارهای مالی تصمیم گیری، مشکلات کسب و کارها و راه حل های آنها و ... با دید حقوقی تدریس می شود.
معمولا برای این واحد درسی، کتاب «Business Fundamentals: Essential Concepts All Lawyers Need to Know» نوشته «Dwight Drake» برای مطالعه پیشنهاد می شود.
این واحد درسی کمی فضای مالی و تجاری را وارد حقوق می کند. بعبارت دیگر، دانشجوی حقوق درگیر یکسری مسائل مالی و اعتباری و کار با اعداد و ارقام می شود. شاید بهمین خاطر هست که این درس تنها یک واحد طراحی شده و کتاب معرفی شده هم حجم خیلی کمی نسبت به کتب حقوقی دیگر دارد (این کتاب ۱۷۶ صفحه هست). اما این موضوع نه تنها از اهمیت این واحد درسی کم نمی کند، بلکه پیشنهاد می شود دانشجویان حقوق یا وکلایی که قصد پیشرفت و قدم برداشتن در سطحی بالاتر را دارد قدم پیش گذاشته و شروع به ارتقا دانش خود در این زمینه بصورت خود خوان کنند. طی صحبتی که با استاد «Tom Sharbaugh» و «Marie Reilly» برای معرفی کتب دیگر جهت ارتقا دانش در زمینه کسب و کار و مفاهیم مالی و اعتباری، برای دانشجوی حقوق یا وکیل، انجام دادم، پیشنهاد کردند که ازمقالات و کتبی که توسط Harvard Business Publishing منتشر شده برای شروع استفاده کنیم. خوشبختانه در این زمینه منابع زیادی در اینترنت موجود هست که با چند جستجو می توان به موارد زیادی رسید.
امیدوارم با ارتقا دانش تان در این زمینه، شاهد پیشرفت محسوس در فعالیت های حقوقی تان باشید.
دیدگاه شما در این زمینه چیست؟ آیا منابع دیگری را در این زمینه می شناسید؟ آیا در این زمینه مطالعه و تجربه داشته اید؟ اگر بله، چقدر در حرفه حقوقی تان تاثیر گذاشته است؟ دانش خود را در بخش ارزیابی یا دیدگاه های این وبلاگ نوشته به اشتراک بگذارید تا همه از اطلاعات بهتری برخوردار شویم.
اما آیا همین یک واحد درسی برای موضوعی به این مهمی کافیست؟ در سیستم آموزشی بسیار قوی و حرفه ای مثل دانشکده های حقوق آمریکا این نیاز حس شده و یک واحد درسی برای این موضوع در نظر گرفته شده. دانشکده های حقوق ایران چه باید بکنند؟ بعنوان شخصی که در رشته حقوق، دو مقطع تحصیلی در ایران (هم در دانشگاه آزاد تهران شمال، و هم در دانشگاه سراسری، تهران) و یک مقطع در رشته حقوق در آمریکا تحصیل کرده ام چند ویژگی کلاس های دانشکده حقوق در آمریکا را که هرروز و بلااستثنا شاهدش بودم و در دوران تحصیلی در ایران حتی یک روز در یک کلاس هم شاهدش نبودم را لیست میکنم و سپس به ادامه موضوع می پردازم:
- چیزی به نام صندلی استاد در کلاس نداریم. استاد تمام وقت کلاس را سر پا هست (حتی استاد بالای ۷۰ سال) و مدام در کلاس در حال چرخ زدن و مباحثه با دانشجویان هست.
- تمام تکنولوژی در کلاس وجود دارد. اینترنت فوق العاده پرسرعت. دو پورت به ازای هر صندلی. میز و صندلی های بسیار راحت. همراه داشتن لپ تاپ و هرابزار مورد نیاز دیگر توسط دانشجو و استاد در کلاس برای تمرکز کافی و تعامل بهتر
- استفاده از بروزترین امکانات برای تعامل بین دانشجو و استاد برای بازخورد بیشتر و عدم اتلاف وقت
- شروع کلاس راس ساعت معین و اتمام کلاس دقیقا در زمان تعیین شده (هرگز کلاس دیر شروع نشد. یکی دوبار کلاس چند دقیقه دیر تر تمام شد چون موضوع مانده بود و یکی دوباره هم کلاس چند دقیقه زودتر تمام شد چون موضوع بعدی اگر شروع می شد کلی طول میکشید تمام شود. اما بیش از ۹۸٪ مواقع کلاس راس ساعت شروع و تمام شد)
- تدریس کامل از روز اول تا روز آخر. و در هر روز، از دقیقه اول تا دقیقه آخر.
- معرفی بروزترین و معتبرترین منابع جهت مطالعه و بررسی برروزترین و کاربردی ترین موضوعات
- دسترسی به استاد از طریق تلفن همراه و ایمیل و دفتر در دانشکده. (تلفن و حضور در دفتر که واضح هست. ایمیل هم اصولا در عرض چند دقیقا و در بدترین حالت پس از چند ساعت پاسخ کامل دریافت می شود)
- در اکثر مواقع، تدریس کاربردی. بعبارت ساده تر، استاد شب قبل از کلاس یکسری محتوا را حفظ و در کلاس ارائه نمی کند. بلکه واقعا یک موضوع را بطور عملی ارائه می کند بطوریکه بعنوان یک وکیل به دردتان بخورد.
- تمام کلاس بصورت ویدئویی ضبط می شود و در اختیار دانشجویان قرار می گیرد. تمام فایل های استفاده شده توسط استاد و دانشجویان نیز پس از هر کلاس توسط استاد بارگزاری شده و در اختیار همه قرار می گیرد. خود استاد نیز در یک پورتال همیشه در دسترس هست تا به سوالات احتمالی دانشجویان پاسخ بدهد.
- اگر مطلب یا مقاله یا نمونه سوالی قرار باشد در کلاس بررسی شود، خود استاد برای همه پرینت می گیرد و اول کلاس تحویل می دهد.
- پرینتر و اسکنرهای رایگان در چندین بخش دانشکده در دسترس هست تا بدون مشکل و هزینه محتوای مورد نیازتان را پرینت بگیرید.
- رویدادهای (event) بسیار مفید، تقریبا هرروز برگزار می شود که همه نیز اصولا رایگان هستند.
- اساتید اصولا افرادی هستند که در مورد آن درس سالها (معمولا بیش از ۱۰ و بعضا بیش از ۲۰ و گاهی بیش از ۳۰ سال) فعالیت حرفه ای و تخصصی داشته و معمولا مقالات و کتاب های ارزنده ای در آن زمینه نوشته اند و در کلاس تجربه سالیان دراز در آن حرفه را به دانشجو انتقال می دهند.
- اگر روزی کلاس فوق العاده گذاشته شود، معمولا دانشکده پذیرایی می کند تا دانشجویان انرژی جهت ادامه داشته باشند.
- دانشکده با قراردادی که با شرکت ها دارد، سرویس های پولی مختلفی را برایگان و بصورت قانونی در اختیار دانشجو قرار می دهد تا مطمئن باشد همه دانشجویان از امکانات یکسان برخوردارند (مثل لایسنس کامل و رایگان آفیس و ویندوز و لکسیزنکسیز و وستلا و بلومبرگ و کریتیو کلاد و حتی دسترسی کاملا رایگان به تمام آموزش های سایت هایی مثل لیندا و ... برای ارتقا سطح دانش در زمینه های دیگر)
- (و خیلی مسائل دیگر که چون این مطلب چندان جای مناسبی برای بازکردن همه آنها نیست ادامه نمی دهم)
- انتخاب دقیق تر و حرفه ای تر اساتید (هرکسی لایق عنوان«استاد»ی نیست)
- پیرو مورد بالایی، به اساتید بهای بیشتری بدهیم. بطوریکه شخص بتوانید به استادی به عنوان شغل اصلی نگاه کند و تمام تمرکز و انرژی اش را بگذارد.
- اساتید روش تدریس شان را بروز کنند (ارائه یکسری مطلب از روی یک منبع «تدریس» نیست)
- در انتخاب و معرفی منابع منطقی تر باشیم (اساتید پیشکسوت نور چشم ما هستند. احترام شان واجب. اما آیا هنوز کتب شان برای تدریس در دانشگاه بقدر کافی کاربردی ست؟ آیا کتابی که سالها پیش نوشته شده و با اینکه نویسنده اش هنوز زنده است اما آخرین بازنگری و بروزرسانی اش برای ده سال پیش است و بسیار ایراد می توان بر آن گرفت و حتی بخش هاییش که ایراد ندارد در دنیای تجاری امروز چندان کاربردی نیست باید بعنوان منبع مطالعاتی اصلی به دانشجویان معرفی شود؟ اینکه بعنوان منبع تکمیلی معرفی شود ایرادی ندارد، اما آیا واقعا هیچ کتاب بروز و کاربردی تری وجود ندارد در آن زمینه؟)
- تکنولوژی را به کلاس راه بدهیم.
پیروز باشید
حامد عظیمی