بنام خدا
ریشه اختلاف میان اصولگرایان واصلاح طلبان چیست؟
تقریبا از همان اول انقلاب اختلاف در میان یاران امام مشهود بود وشخصیت امام مانع بود که این اختلافات بروز کند. اما چون اختلاف ریشه ای بود نمیتوانست چندان پنهان بماند. اولین گام درهنگام تنظیم قانون اساسی بود که نمایندگان منتخب در خبرگان قانون اساسی را بدودسته تقسیم کرد. پس از تصویب قانون اساسی در مراحل اجرای آن عملا باز اختلاف میان دودسته خودرا نشان داد تا جائیکه در زمان امام روحانیت بدوپاره شد وبدنبال آن گرو های سیاسی نیز دوپاره شدند. واین روند در دوره رهبری فعلی بشدت خودرا نمایان ساخت تا آنجاکه هم اکنون دو گروه اصلی در سیاست وروحانیت بنام های اصوالگرایان واصلاح طلبان با تمام قدرت در صحنه مبارزه وکشورداری ظهور دارند . البته هریک از این دو دارای دوطیف تندرو ومعتدل هستند که عموما طیف های معتدل در هردو گروه با هم کنار میایند اما دو طیف تندرو هرگز با هم سر سازگاری ندارند وسرانجام سقوط این نظام محصول درگیری های این دو طیف خواهد بود.
پس از ذکر خلاصه ای از وضعیت این دوگروه اینک ریشه اصلی اختلاف درمیان آنهارا بیان میکنم.
در همان آغاز تنظیم قانون اساسی عده ای بدنبال گنجانیدن ولایت فقیه درقانون اساسی بودند ودر مقابل عده ای هم بدان اعتقاد نداشتند زیرا مساله ولایت فقیه امری اجماعی نبود وفقهای متشخصی در تاریخ با آن موافق نبودند. سرانجام امام راحل با پذیرش این امر مسیر قانون اساسی را روی ریل ولایت فقیه قرار دادند وملت نیز تصویب نمود .آنانکه موافق با این امر بودند بدان باور داشتند واصولگرایان را پایه گذاری کردند وآنانکه به این امر باور نداشتند اما بدلیل تصویب ملت خودرا بدان ملتزم میدانستند واینان نیز پایه گذار اصلاح طلبان آینده شدند . اگر دقت کنیم معمولا روحانیون گروه اول سنتی واهل حوزه اند اما در گروه دوم معمولا تحصیلات دانشگاهی در داخل یا خارج دارند وبعبارتی روحانیون متجدد هستند. این امر ریشه اصلی اختلاف فیمابین است که خود ریشه درمساله خلافت درآغاز اسلام پس از رحلت پیامبر دارد . اما آثار بعدی این اختلاف در اجرا ی قانون اساسی خودرا بیشتر نشان میدهد
اصولگرایان عملا خودرا تابع رهبری میدانند حتی درمواردیکه حکم حکومتی نیست ولی اصلاح طلبان احکام حکومتی را میپذیرند اما در سایر موارد حق دارند نظرات رهبری را نقد کنند وملاک کارشان قانون است
اصولگرایان بیشتر درونگرا هستند واصلاح طلبان برون گرا ولذا عملا یکی دیگری را به پیروی از اجانب متهم میکند ودیگری رقیب خودرا متحجر وواپسگرا می شمارد وموارددیگر
این اختلاف هرگز پایانی ندارد چرا که ریشه دینی وفلسفی دارد امکان کنار آمدن طیف های معتدل درهردو گروه وجود دارد ولی تندروها در هردو گروه عملا توان تحمل یکدیگررا ندارند واینجاست که باید در قانون اساسی تغییراتی داده شود بنحویکه تامین کننده خواسته های دوگروه باشد مثلا اصل ولایت باشد اما بصورت شورائی ودیگر اینکه درصلاحیت رهبری محدودیت قانونی باشد بنحویکه تداخل درصلاحیتها ایجاد نگردد.وبالاخره انتخابات آزاد بدون محدویت شورای نگهبان برگزار شود. بنظر بنده شاید این تنهاراه رهائی ازاین شکاف عمیق میان دوگروه مهم سیاسی باشد.
ریشه اختلاف میان اصولگرایان واصلاح طلبان چیست؟
تقریبا از همان اول انقلاب اختلاف در میان یاران امام مشهود بود وشخصیت امام مانع بود که این اختلافات بروز کند. اما چون اختلاف ریشه ای بود نمیتوانست چندان پنهان بماند. اولین گام درهنگام تنظیم قانون اساسی بود که نمایندگان منتخب در خبرگان قانون اساسی را بدودسته تقسیم کرد. پس از تصویب قانون اساسی در مراحل اجرای آن عملا باز اختلاف میان دودسته خودرا نشان داد تا جائیکه در زمان امام روحانیت بدوپاره شد وبدنبال آن گرو های سیاسی نیز دوپاره شدند. واین روند در دوره رهبری فعلی بشدت خودرا نمایان ساخت تا آنجاکه هم اکنون دو گروه اصلی در سیاست وروحانیت بنام های اصوالگرایان واصلاح طلبان با تمام قدرت در صحنه مبارزه وکشورداری ظهور دارند . البته هریک از این دو دارای دوطیف تندرو ومعتدل هستند که عموما طیف های معتدل در هردو گروه با هم کنار میایند اما دو طیف تندرو هرگز با هم سر سازگاری ندارند وسرانجام سقوط این نظام محصول درگیری های این دو طیف خواهد بود.
پس از ذکر خلاصه ای از وضعیت این دوگروه اینک ریشه اصلی اختلاف درمیان آنهارا بیان میکنم.
در همان آغاز تنظیم قانون اساسی عده ای بدنبال گنجانیدن ولایت فقیه درقانون اساسی بودند ودر مقابل عده ای هم بدان اعتقاد نداشتند زیرا مساله ولایت فقیه امری اجماعی نبود وفقهای متشخصی در تاریخ با آن موافق نبودند. سرانجام امام راحل با پذیرش این امر مسیر قانون اساسی را روی ریل ولایت فقیه قرار دادند وملت نیز تصویب نمود .آنانکه موافق با این امر بودند بدان باور داشتند واصولگرایان را پایه گذاری کردند وآنانکه به این امر باور نداشتند اما بدلیل تصویب ملت خودرا بدان ملتزم میدانستند واینان نیز پایه گذار اصلاح طلبان آینده شدند . اگر دقت کنیم معمولا روحانیون گروه اول سنتی واهل حوزه اند اما در گروه دوم معمولا تحصیلات دانشگاهی در داخل یا خارج دارند وبعبارتی روحانیون متجدد هستند. این امر ریشه اصلی اختلاف فیمابین است که خود ریشه درمساله خلافت درآغاز اسلام پس از رحلت پیامبر دارد . اما آثار بعدی این اختلاف در اجرا ی قانون اساسی خودرا بیشتر نشان میدهد
اصولگرایان عملا خودرا تابع رهبری میدانند حتی درمواردیکه حکم حکومتی نیست ولی اصلاح طلبان احکام حکومتی را میپذیرند اما در سایر موارد حق دارند نظرات رهبری را نقد کنند وملاک کارشان قانون است
اصولگرایان بیشتر درونگرا هستند واصلاح طلبان برون گرا ولذا عملا یکی دیگری را به پیروی از اجانب متهم میکند ودیگری رقیب خودرا متحجر وواپسگرا می شمارد وموارددیگر
این اختلاف هرگز پایانی ندارد چرا که ریشه دینی وفلسفی دارد امکان کنار آمدن طیف های معتدل درهردو گروه وجود دارد ولی تندروها در هردو گروه عملا توان تحمل یکدیگررا ندارند واینجاست که باید در قانون اساسی تغییراتی داده شود بنحویکه تامین کننده خواسته های دوگروه باشد مثلا اصل ولایت باشد اما بصورت شورائی ودیگر اینکه درصلاحیت رهبری محدودیت قانونی باشد بنحویکه تداخل درصلاحیتها ایجاد نگردد.وبالاخره انتخابات آزاد بدون محدویت شورای نگهبان برگزار شود. بنظر بنده شاید این تنهاراه رهائی ازاین شکاف عمیق میان دوگروه مهم سیاسی باشد.
