پرسش و پاسخ طرح سوال درباره ی دلالی

[MeysamBabaei]

خریدار و فروشنده با رجوع به آژانس معاملات املاک و با یک قولنامه مبادرت به معامله نموده و به این منظور 1% قیمت ملک را به عنوان حق دلالی برای آژانس در نظر می گیرند . بعد از مدتی بر اثر مشاجراتی که بین خریدار و فروشنده در می گیرد ، معامله ی سابقه بین این دو فسخ شده و توافقی که پیش از این کرده بودند از بین می رود . با فرض اینکه 1% حق دلالی بصورت فی المجلس و به عنوان تبصره در ذیل قولنامه درج گردیده و به اخذ دلال متصدی آژانس درآمده آیا خریدار و فروشنده که مشترکاً حق دلالی را پرداخت نموده بودند می توانند پس از فسخ معامله ، وجوه دلالی را از آزانس مسترد دارند یا خیر ؟

 

[Bahare Keykhaey]

[FONT=ziba_font]بعضى مواقع افرادى جهت تهيه منزل استيجارى يا خريد و فروش به بنگاه معاملات ملكى مراجعه مى كنند و بنگاه بر حسب وظيفه شغلى آدرس منزلى را به شخص مى دهد، اما طرفين بعد از آشنايى با هم توافق مى كنند بدون مراجعه به بنگاه، معامله را انجام دهند، حكم معامله فوق چيست؟ و آيا طرفين نسبت به حقّ كميسيون بنگاه ضامن هستند يا نه؟ در صورت ضامن بودن، كميسيون بنگاه را به صورت كامل بايد بدهند يا مى توان كم تر از مبلغ تثبيت شده پرداخت؟
ج ـ همه اعمال مشروعه بنگاه هاى معاملاتى امثال مورد سؤال، به حكم حرمت عمل مسلم و تبرّعى نبودن و ارزش داشتن و نتيجه سعى و عمل بنگاه بودن، موجب استحقاق اجرت المثل است و طرفين معامله ضامن حقّ بنگاه مى باشند بعد از عقد قرارداد و امضاى طرفين ـ فروش يا اجاره ـ چنانچه قرارداد مذكور با اختيار طرفين به هم بخورد، در اين حالت، آيا حقّ كميسيون واسطه بايد به طرفين بازگردانده شود يا حقّ كميسيون واسطه به قوّتِ خود باقى و حلال است؟
ج ـ اگر در عرف معاملات و بنگاه هاى معاملاتى، حقّ كميسيون و اجرت مثلاً داير مدار تمام شدن معامله و نوشته شدن قرارداد باشد، بعد از تمام شدن آن، اجرت المسمّى به حكم اجاره معاطاتى ثابت است ولو طرفين هم معامله را به هم بزنند; و اما اگر چنين نبود و يا عرف معامله روشن نباشد، نسبت به كارى كه انجام گرفته از باب حرمت عمل مسلم، بنگاه مستحقّ اجرت المثل مى باشد، مگر بنا بر عدم استحقاق اجرت المثل باشد.
پس نتیجه میگیریم این حق متعلق به دلال است و قابل استرداد نیست.
[/FONT]

 

[MeysamBabaei]

با تشکر از شما بابت پاسخ خوبتان . در ادامه لازم می دانم چند نکته ای به اختصار درباره ی این سوال بگویم . همانطور که در متن سوال خواندید مورد معامله به توسط قولنامه بین طرفین رد و بدل گردیده است . با بذل توجه به ماده 348 قانون تجارت که بیان می دارد : دلال نمی تواند حق دلالی را مطالبه کند ، مگر در صورتی که معامله به راهنمایی یا وساطت او تمام شده باشد ... ، آیا به نظر شما می توان قولنامه را مصداق بارز یک معامله ی تمام شده تلقی کرد یا خیر ؟ در اینجا دو شق مفروض است : اول آنکه به موجب قولنامه معامله تمام شده است که در این فرض دلال حق دلالی دارد . دوم آنکه به موجب قولنامه معامله تمام شده نیست که در این فرض دلال حق دلالی ندارد و طرفین معامله می توانند وجه ایداعی را مسترد دارند و فرض اجرت المثل برای دلال وارد است. ( تعهد دلال تعهد به نتیجه است نه تعهد به وسیله ) .