پرسش و پاسخ مطالبه خسارت

[gasamimohammad]

در انعقاد یک قراردادوقتی که مبلغی به عنوان پیش پرداخت به فروشنده تقدیم می گردد. ودر روز موعود بایع به علت عدم پرداخت تمام ثمن معامله ازتقدیم مبیع امتناع می کند و متحمل ضرروزیان می شود آیا برای جبران این ضرروزیان دعوایی قابل طرح است؟یا خیر؟ با چه استنادی؟
آیا خریدار برای مطالبه پیش پرداختی که به بایع داده می تواند طرح دعوی کند؟یا خیر؟ با چه استنادی؟
ضمنا هر چند در قرار داد برای جبران خسارت ناشی از عدم تعهد مکتوبی وجود ندارد. ولی شفاها به این موضوع توافق کرده اند که جبران خسارت شود.
آیا قاعده ی حق حبس در اینج برای طرفین محفوظ هست یا نه؟

 

[MeysamBabaei]

با سلام خدمت شما دوست گرامی
درخصوص سوال فوق باید متن و مفاد قرارداد روشن بشود که چه موارد و شروطی در آن ذکر شده است ، با فرض اینکه مقرر بوده مبیع در موعد تعیین شده و در اجل معین به خریدار تسلیم شود و بخشی از ثمن ابتدا و مابقی در هنگام تسلیم مبیع به بایع پرداخت گردد بدین جهت در وقت تعیین شده هر یک از بایع و خریدار مکلف و موظفند که مبیع و ثمن را به یکدیگر تسلیم نمایند و در غیر اینصورت اولاً می توان طبق ماده ی 377 قانون مدنی از حق حبس استفاده نمود مشروط بر اینکه برای تسلیم ثمن یا مبیع اجلی تعیین نشده باشد زیرا اگر برای هر یک اجلی تعیین شده باشد حق حبس برای طرف مقابل وجود نخواهد داشت ، ثانیاً منطبق با ماده ی 376 قانون مدنی درصورت تاخیر در تسلیم مبیع یا ثمن ممتنع اجبار به تسلیم می شود .
نظر به موارد بالاگفته از آنجا که خریدار در موعد مقرر مابقی ثمن را به فروشنده پرداخت ننموده فروشنده از حق حبس خود استفاده نموده و مبیع را تسلیم ننموده است ، طبق سوال اینطور به نظر می رسد که چون مابقی ثمن پرداخت نگردید ضرر و زیانی متوجه فروشنده گردیده آیا فروشنده می تواند این ضرر و زیان را مطالبه کند ؟ در پاسخ باید قائل به تفکیک شد : اگر منظور از مطالبه ی خسارات ، ضرر و زیان هایی باشد که به خاطر عدم انجام تعهد و خارج از عقد است در اینصورت اگر خسارات وارده مستقیم ناشی شده از عدم پرداخت مابقی ثمن از سوی خریدار ناشی شده باشد باید گفت طبق مسئولیت مدنی میتوان این خسارات را از خریدار مطالبه نمود و در غیر اینصورت امکان پذیر نمی باشد . اما اگر منظور وجه التزامی باشد که در قرارداد تعیین شده بحث دیگریست . نظر به اینکه در سوال اینگونه مطرح شده که خسارت عدم انجام تعهد بصورت شفاهی تعیین شده بدون آنکه در قرارداد ذکر گردد در اینصورت درصورت اثبات وجه التزام به همان نحو عمل شده و می توان بر مبنای توافق قراردادی خسارات را مطالبه نمود . همچنین لازم به ذکر است که وجه التزام به دو نوع است : اول وجه التزامی که برای خسارت عدم انجام تعهد درنظر گرفته می شود بدون الزام به انجام تعهد و دوم وجه التزامی که برای خسارت عدم انجام تعیین شده به همراه الزام به انجام تعهد . در مورد اول درصورت عدم انجام تعهد تنها می توان درخواست وجه التزام نمود اما درمورد دوم هم می توان وجه التزام را گرفت و هم الزام به انجام تعهد نمود . در مانحن فیه صرف درج عبارت خسارت عدم انجام تعهد چون مطلق است هم وجه التزام و هم الزام به تعهد را به ذهن متبادر می سازد البته در مقابل می توان هم گفت وجه التزام در این مورد تنها درصورتی تعلق می گیرد که تعهد انجام نگیرد و مشعر بر تعهد به نتیجه است . پس اگر بعداً متعهد الزام شود و تعهد را انجام دهد وجه التزام مربوط به خسارت عدم انجام تعهد بلاوجه می باشد . اما به این ایراد می توان اینگونه پاسخ داد که وصول خسارت عدم انجام تعهد منافاتی با الزام به انجام تعهد ندارد پس می توان هم خسارت را دریافت کرد و هم الزام به انجام تعهد نمود . هرچند درج خسارت تاخیر در انجام تعهد واضح تر و شفاف تر بوده و راه را برای هرگونه تفسیری می بندد .
درخصوص اینکه آیا خریدار می تواند پیش پرداخت را از فروشنده دریافت کند یا خیر ؟ در وهله ی اول باید دید تکلیف قرارداد فی مابین چیست ؟ آیا فروشنده برای اخذ مابقی ثمن با طرح دعوی درصدد الزام خریدار بر می آید یا خیر . اگر اینچنین باشد در نهایت خریدار ناچار الزام به پرداخت مابقی ثمن شده و باید آنرا پرداخت کند مگر آنکه این الزام ممکن نباشد که در نهایت می توان این قرارداد را فسخ نمود و در آن صورت فروشنده باید پیش پرداخت را برگرداند اما اگر میزان پیش پرداخت با خسارات از جمله هزینه های دادرسی برابری کند تهاتر قهری اتفاق افتاده و بین خسارات فروشنده و پیش پرداخت تهاتر می گردد . به هرحال خریدار تنها زمانی می تواند پیش پرداخت را مطالبه کند که قرارداد فسخ یا ابطال گردیده باشد .

 

[gasamimohammad]

خیلی ممنونم جناب آقای بابایی واقعا زحمت کشیدین تشکرمی کنم از لطفتون