پرسش و پاسخ شرائط دفاع مشروع چیست؟

[Faranak-Amini]

درباره مقاومت در مقابل جانی یا سارق برای جلو گیری از تجاوز هتك ناموس یا سرقت بفرمایید: الف . آن جا كه احتمال آبرو ریزی مجنی علیه در كار باشد تكلیف چیست؟ ب . آن جا كه احتمال قتل یا ضرب و جرح شدید یا متوسط مجنی علیه باشد تكلیف چیست؟ ج . آن جا كه مال زیاد معمولی یا كم مورد تعرض باشد تكلیف چیست؟ د . آن جا كه مقاومت منجر به قتل جانی یا سارق شود تكلیف چیست؟ ه . در موارد عدم جواز برخورد با جانی یا سارق تكلیف قاتل مدافع و دم متجاوز چیست؟

 

[حامد عظیمی]

درباره مقاومت در مقابل جانی یا سارق برای جلو گیری از تجاوز هتك ناموس یا سرقت بفرمایید: الف . آن جا كه احتمال آبرو ریزی مجنی علیه در كار باشد تكلیف چیست؟ ب . آن جا كه احتمال قتل یا ضرب و جرح شدید یا متوسط مجنی علیه باشد تكلیف چیست؟ ج . آن جا كه مال زیاد معمولی یا كم مورد تعرض باشد تكلیف چیست؟ د . آن جا كه مقاومت منجر به قتل جانی یا سارق شود تكلیف چیست؟ ه . در موارد عدم جواز برخورد با جانی یا سارق تكلیف قاتل مدافع و دم متجاوز چیست؟

در ماده 61 قانون مجازات اسلامی و تبصره ذیل آن و نیز ماده 62 قانون مذكور حكم دفاع از نفس یا عرض و یا ناموس و یا مال خود یا دیگری و یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر تجاوزات بالفعل و یا خطرات قریب الوقوع با اجتماع شرایط سه گانه مذكور در ماده 61 معین شده. به عبارت دیگر مقاومت در برابر جانی یا سارق نوعی دفاع است كه حكم آن بترتیب مذكور در بالا در قانون مجازات اسلامی آمده است. بنابر این با جمع بودن شرایط قانونی عمل دفاع كننده جرم نیست و الا مسؤول است. نتیجه اینكه: اوّلا صرف احتمال بنحو مذكور در بند الف و ب سؤال مذکور نمی‏تواند مجوز دفاع باشد. ثانیاً با توجه به اطلاق ماده 61 قانون مجازات اسلامی زیادی یا كمی مال، آنهم با اجتماع شرایط دفاع مشروع نمی‏تواند مؤثر باشد. ثالثاً در صورت تطبیق مورد با مقررات مندرج در ماده 61 فوق الذكر، نتیجه‏ی دفاع مشروع هر چه باشد فاقد جنبه جزائی است، اعم از اینكه نتیجه‏ی دفاع قتل یا ضرب و جرح جانی یا سارق باشد. (نظریه مشورتی شماره 1554/7 تاریخ 1376/06/20 اداره حقوقی قوه قضائیه ) م